Czy na polskim rynku pracy potrzebni są cudzoziemcy? – cz. I

GUS podaje, że w I połowie 2021 roku liczba ludności Polski spadła o 102,8 tys. osób do poziomu 38,162 mln i dalej przewiduje, że do 2050 r. liczba ludności Polski spadnie do 33,1 mln osób, obniżając się względem 2016 r. o 5,4 mln osób. W przypadku osób w wieku produkcyjnym prognozowany jest spadek o 8 mln. Równolegle w najstarszej części populacji nastąpi wzrost o 4,4 mln – z 7,5 mln osób do 11,9 mln osób a liczba osób w wieku przedprodukcyjnym z 7 mln obniży się do 5,3 mln. Demografia i równolegle prężnie rozwijająca się polska gospodarka powodują odnotowywany od kilku lat notoryczny brak rąk do pracy. ZUS informuje, że już niemal 900 tys. cudzoziemców jest zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego a to z kolei oznacza, że jeden na dwudziestu pracowników lub przedsiębiorców w naszym kraju pochodzi spoza Polski. Wszystko to ma miejsce wraz ze spadającym poziomem bezrobocia i skłania do refleksji w jakim kierunku powinna podążać polska polityka rynku pracy. Kluczowe dokumenty rządowe odnoszące się do tej problematyki wskazują na pilną potrzebę dokonania zmian w realizowanej polityce wzrostu zatrudnienia oraz polityce migracyjnej. Na konieczność skutecznego zarządzania migracjami uwagę zwraca Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na 2021 rok.

Krajowy Program Reform będący naszym krajowym wkładem w realizację Strategii Europa 2020, wskazując na potrzebę stworzenia nowych ram prawnych i organizacyjnych dla efektywniejszej realizacji zadań przez Publiczne Służby Zatrudnienia podkreśla, że można to osiągnąć poprzez aktualizację i udoskonalenie form wsparcia, cyfryzację procesów obsługi klientów urzędów pracy, promocję i rozwój kształcenia ustawicznego oraz udoskonalenie procedur w zakresie zatrudniania i integracji cudzoziemców. Również nasz Krajowy Plan Odbudowy i Polski Ład wskazują na potrzebę zreformowania instytucji rynku pracy w celu między innymi skuteczniejszej absorpcji zewnętrznej siły roboczej.

Aktualnie procedowany jest w Parlamencie projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, który wprowadził zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zmiany dotyczą głównie wprowadzenia ułatwień w zatrudnianiu cudzoziemców (projekt został przyjęty przez Sejm w dniu 17 listopada br. i został skierowany do Senatu). Główne zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy dotyczą możliwości wydłużenia do 24 miesięcy legalnej pracy na podstawie oświadczenia bez konieczności przerwy przy kontynuowaniu zatrudnienia. Wprowadzono uzależnienie wpisu oświadczenia do ewidencji od zapewnienia przez pracodawcę porównywalnego wynagrodzenia, wydłużono do 7 dni okres na poinformowanie urzędu pracy o rozpoczęciu pracy przez cudzoziemca, łatwiej i szybciej będzie mógł zatrudniać cudzoziemców przedsiębiorca prowadzący działalność o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej. Główne zmiany w ustawie o cudzoziemcach dotyczą usprawnienia procedur wydawania zezwoleń na pobyt czasowy i pracę oraz wiz.

Polityka migracyjna to całokształt zasad i działań państwa w odniesieniu do migracji zagranicznych z i do państwa (emigracji i imigracji). U jej źródeł znajduje się dylemat kogo wpuszczamy na terytorium państwa, a kogo z niego wypuszczamy. Konieczność kompleksowego podejścia do kwestii migracyjnych w naszym kraju wynika i z tego, że w ostatnich latach z kraju głównie emigracyjnego staliśmy się potentatem imigracyjnym w skali europejskiej. Musimy pamięta , że ciągle blisko 2,5 mln naszych obywateli pracuje na europejskim rynku pracy. Migracja do Polski zdominowana jest przez obywateli Ukrainy. Drugą co do wielkości grupą cudzoziemców podejmujących pracę w Polsce są obywatele Białorusi. Podstawową zasadą legalnej pracy w Polsce dla obywatela z tzw. kraju trzeciego jest obok dokumentów pobytowych między innymi posiadanie dokumentów dopuszczających cudzoziemca do polskiego rynku pracy takich jak zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi lub zezwolenie na pobyt czasowy i pracę lub zwolnienie z tego wymogu.Warto w tym miejscu podkreślić, że zasadniczą rolę w dopuszczaniu cudzoziemców do polskiego rynku pracy odgrywają Publiczne Służby Zatrudnienia szczebla powiatowego.